Coleur locale

Ko de Laat is niet meer. Op 22 februari blies hij zijn laatste adem uit.

Ko was een bekwaam en boeiend dichter. Lange tijd gaf hij elk jaar een bundel gedichten uit, in eigen beheer. Die bestond uit een aantal gevouwen A-4'tjes met nietjes en een omslag en hij verkocht die voor vijf gulden per stuk. Hij had altijd wel een paar exemplaren bij zich. Zijn berijmde gedichten zaten perfect in elkaar en waren humoristisch en scherp van toon. Met ironie ging hij menselijke gebreken te lijf. Toen ik hem eens ontmoette in de Openbare Bibliotheek in Tilburg die toen net gehuisvesd was in het nieuwe gebouw op het Koningsplein, zei ik dat zijn verzen me deden denken aan die van de Romeinse dichters Catullus en Martialis. Zij hekelden ook de slechte gewoonten van tijdgenoten, met naam en al. Dat deed Ko niet. Hij speelde nooit op de man. Ik bood aan zijn werk aan te bieden bij een landelijke uitgever. Dat wilde hij niet. 'Ik houd het liever in eigen hand. Dan kan ik de revenuen ook meteen innen.' De appel viel niet ver van de boom. Zijn vader ging de boer af met rollen stof. Ko met bundels poëzie. Zijn vader prees zijn producten aan in lokale kranten: met kleine, grappige gedichten. (Maar, zo hoorde ik boze tongen beweren, de kwaliteit van die stoffen was aanmerkelijk minder hoog dan die van Ko's gedichten.)

Naast gedichten schreef Ko columns. Daarin portretteerde hij Tilburgers die hij op zijn wandeltochten in de stad tegenkwam. Citeerde gesprekken die hij opving op terrassen, op banken in bushokjes of waar dan ook. Hij was goed in het neerzetten van Tilburgse typen.

Hij werkte enkele keren samen met JACE van de Ven en Ed Schilders bij het schrijven van de teksten van de Tilburgse Revue. Schreef lied- en cabaretteksten en zond die in. Meermaals won hij daar een prijs mee. Ook daarin zette hij een traditie voort. Zijn oudoom August de Laat (1882-1966) was begin twintigste eeuw een liedjesschrijver en -zanger met een landelijke bekendheid. 'Breng eens een zonnetje onder de mensen', 'Ik heb een huis met een tuintje gehuurd' en 'Brabants volkslied' zijn bekende nummers van hem.

Voor Het Nieuwsblad van het Zuiden en Brabants Dagblad recenseerde Ko amateurtoneelvoorstellingen. Dat deed hij zorgvuldig en naast kritisch was zijn oordeel ook altijd mild.

Toen ik in 1996 binnen het Tilburgs Letterenoverleg het voorstel indiende om in Tilburg een stadsdichter aan te stellen, had ik daarbij Ko de Laat voor ogen. Hij moest in mijn ogen de eerste stadsdichter worden. Onderdeel van mijn voorstel was dat de stadsdichter naast een honorarium en werkbudget een fraai kostuum van de gemeente zou krijgen, zodat zijn optreden een formeel en chique tintje zou krijgen, als bij een hoge, officiële functie. Ko zou zich van zijn beste kant hebben laten zien als hij zou worden benoemd. Hij zou Tilburg op de ontleedtafel leggen en de stad een spiegel voorhouden, kritisch en mild tegelijk. Het is nooit zo ver gekomen en ik ervaar dat als pijnlijk en zeer onrechtvaardig. Ko heeft dat ook zo ervaren. Ko had een van de eerste drie stadsdichters moeten zijn. Hij heeft niet gekregen wat hem toekwam.

Ko was eigenzinnig, had humor, was bekwaam en niet omkoopbaar. Zoals een echte dichter hoort te zijn. En de manier waarop hij in zijn laatste columns van ons afscheid nam, is buitengewoon bewonderenswaardig.