Colette, liefhebster van letters

Erica van Dooren

Ik sta middenin Antiquariaat Colette & Co in Den Haag omringd door stapels boeken die als metershoge kunstwerken bijna het plafond raken. Een literatuurwahala waar geen brand moet uitbreken. Ik krijg een boek met de titel "Colette" in mijn handen gedrukt. Er moet een plaatje worden geschoten. Een moment later sta ik met het boek vereeuwigd. Ik lees de achterflap, het intrigeert me. Colette de Franse schrijfster (1873-1954). Zij die als eerste vrouw in de geschiedenis van Frankrijk een staatsbegrafenis kreeg. Alsof zij mij uitzocht om met haar te poseren. Ik schrijf ook, ja, en daar houdt alle gelijkenis zo op het eerste gezicht mee op.

Natuurlijk heb ik van Colette gehoord, het leven van deze wonderbaarlijke vrouw is mij niet onbekend. Haar naam prijkte op de uitnodiging voor de literaire borrel van Elders literair. Het boek in mijn handen, ik kon het niet laten er even in te bladeren.

Haar hele naam was Sidonie-Gabriëlle Colette. Ze trouwt jong met Henry Gauthier Villard. Hij was een theatercriticus, een playboy, en een vriend van haar vader. De flamboyante man neemt haar mee naar Parijs waar ze haar eerste verhalen schrijft. Ze publiceert de "Claudine"-serie. En het kon niet uitblijven: dit meisje van het Franse platteland raakt onder invloed van het bohemiens leven in de kunstenaarsstad die Parijs zeker in die tijd was. Colette wordt alleen nog maar bij haar achternaam genoemd. Ze schrijft in een luchtige, speelse stijl die enorm goed past bij de literaire smaak van toen. Alle vier de Claudine boeken zijn zo'n succes dat er allerlei marketingartikelen met die naam in de handel komen. Het zou iets voor deze tijd kunnen zijn. Er komt zelfs een musical naar aanleiding van de serie, waarschijnlijk door de invloed van haar man. Men fluistert dat die Colette onder de knoet houdt en haar zelfs opsluit om haar te dwingen verder te schrijven. Het mag niet helpen.

In 1906 verlaat Colette Villard, en start ze een theatercarrière waar ze haar borsten ontbloot en copulatiepantomimes ten beste geeft. Ze heeft relaties met mannen van alle leeftijden en één met een vrouw. Met name haar lesbische relatie met Marquise de Belbeuf ('Missy') haalt de schandaalpers. In het boek La Vagabonde (De Zwerfster) uit 1910 doet ze verslag van deze periode. In de jaren twintig stijgt haar succes naar grote hoogten. Ze bevindt zich in de kringen rond de kunstenaar Jean Cocteau, met wie ze een diepe vriendschap krijgt, en laat zich inspireren door moderne poëzie en schilderkunst. Haar manier van schrijven is net als zijzelf, stoeierig en vaak lyrisch. Fictie en feiten vermengt ze met verve. Zo wisselt ze bijvoorbeeld van het register van hallucinaties naar gewone dagelijkse gebeurtenissen. In haar beroemde boek Chérie (1920), speelt ze plagerig met genderrollen. Zeer controversieel voor die tijd.

A bientôt!